Paski napędowe - klinowe, wielorowkowe - co warto wiedzieć?

Spis treści:

1. Co to jest pasek klinowy czy wielorowkowy? Do czego służy? Co napędza?

1.1. Pasek klinowy 

1.2. Pasek wielorowkowy (wieloklinowy)

2. Pasek klinowy/wielorowkowy: Gdzie się znajduje? Jak założyć? Jak naciągnąć?

3. Uszkodzony pasek klinowy – objawy

 4. Wymiana paska klinowego - Jak wymienić? Jak założyć? Ile kosztuje? 

1. Co to jest pasek klinowy czy wielorowkowy? Do czego służy? Co napędza?

Rozważania na temat pasów napędowych występujących w przekładniach pasowych silników samochodowych, należałoby rozpocząć od przedstawienia ich podstawowego podziału. Pasy te bowiem, ze względu na ich różną konstrukcję możemy podzielić na dwa rodzaje:

• • • klinowe;
    • klinowe wielorowkowe.

Powyższe pasy napędowe mają za zadanie napędzić urządzenia pomocnicze silnika, poprzez przeniesienie przy pomocy kuł pasowych ruchu obrotowego, bezpośrednio z wału jednostki silnikowej. Do napędzanych przez nie urządzeń zaliczymy między innymi:

• • • alternator;
    • pompę wody (jeśli nie napędza jej rozrząd);
    • pompę wspomagania;
    • kompresor klimatyzacji;

jednak w większości pojazdów napędzają one przede wszystkim alternator. Pasek klinowy i rozrządu, ale także pas wielorowkowy, często są ze sobą mylone, lecz trzeba pamiętać, o tym, że nie stanowią one tego samego podzespołu, ponieważ różni je zarówno przeznaczenie, jak i konstrukcja.

Silnik z dwoma paskami klinowymi - źródło: https://pixabay.com/

1.1. Pasek klinowy.

Stosowany obecnie coraz rzadziej posiada przekrój trapezowy (klinowy), a jego węższa część umieszczona jest w stronę jego środka. Pozwala to na jego idealne dopasowanie do prowadnic koła pasowego oraz poprawną pracę jego bocznych krawędzi. Budowa paska klinowego opiera się na ściśle połączonych ze sobą osobnych warstwach, do których należą: 

• • • warstwa nośna – z linek stalowych lub poliamidowych;
    • warstwa podatna – z gumy lub kauczuku;
    • warstwa tkaninowo-gumową.

Całość zawinięta jest zawulkanizowaną taśmą kordową lub płócienną. Taka budowa pozwala zapewnić najwyższą wytrzymałość paska, przy jego maksymalnej przyczepności i giętkości oraz niskiej rozciągliwości.

1.2. Pasek wielorowkowy (wieloklinowy).

Wykorzystywany obecnie coraz częściej przez producentów pojazdów głównie za sprawą niskiej ceny ich wyprodukowania, zbudowany jest z kauczuku syntetycznego wzmacnianego włóknami poliestrowymi. Posiada on na swojej wewnętrznej części kilka wyprofilowanych żeberek, które razem z odpowiednimi kołami pasowymi zapewniają zwiększoną powierzchnię tarcia, szczególnie względem klasycznego paska klinowego. Wykorzystanie podanego materiału oraz giętkość samego paska pozwala na napędzanie przez niego kilku urządzeń jednocześnie, a także zapewnia znacznie lepsze przenoszenie momentu obrotowego.

2. Pasek klinowy/wielorowkowy: Gdzie się znajduje? Jak założyć? Jak naciągnąć?

Aby zapewnić długą eksploatację paska, należy go przede wszystkim poprawnie zamontować. Warto to zrobić wraz z kompletem nowych rolek prowadzących,  napinających i samego napinacza, gdyż odpowiednie napięcie paska jest niezwykle istotne nie tylko dla jego poprawnego działania, ale również dla jego długotrwałej i bezawaryjnej eksploatacji. Pasek klinowy bez napinacza możemy wymienić tylko wtedy, gdy mamy 100% pewność jego sprawności, w przeciwnym razie możemy spodziewać się jego nieuchronnej awarii. Pasek napędowy należy napiąć w sposób optymalny. Oznacza to, że nie powinien on być zbyt luźny, ale też nie zbyt napięty. Jego prawidłowy naciąg sprawdzimy poprzez jego ściśnięcie mniej więcej w połowie odległości pomiędzy kołami pasowymi. Ugięcie paska powinno wahać się w granicach od 5 do 15 mm. Jak naciągnąć pasek klinowy? Napięcie luźnego paska w różnych modelach samochodu może odbywać się przy pomocy:

• • • Napinacza ręcznego – wymagającego okresowej kontroli i korekty napięcia;
    • Napinacza automatycznego – bezobsługowego, korygującego napięcie samodzielnie;
    • Zmianę pozycji alternatora – regulację jego punktów mocowania w celu naciągu paska.

Niezależnie od sposobu, w jaki jest on napinany w danym modelu samochodu, jego napięcie powinno wahać się w podanych wyżej granicach (5 – 15 mm).

Pasek klinowy z naciągiem regulowanym alternatorem - źródło: https://pixabay.com/

Gdzie znajduje się jednak pasek klinowy/wieloklinowy? W większości pojazdów silnik umieszczony jest poprzecznie. Oznacza to, że stojąc przed otwartą maską, powinniśmy go szukać po lewej lub prawej stronie silnika (choć zazwyczaj jest on umieszczony z lewej strony). Łatwiej będzie nam go zlokalizować, szukając alternatora – w myśl zasadzie „po nitce do kłębka”.

3. Uszkodzony pasek klinowy – objawy

Pasek napędowy czy to klinowy, czy wieloklinowy należy do części eksploatacyjnych pojazdu. Oznacza to, że zużywa się on stopniowo wraz z eksploatacją samochodu. Materiał, z którego jest wykonany, ulega postępowej degradacji wynikającej z jego zużycia, jednak może ona zostać przyspieszona za sprawą jego złego naciągnięcia lub zużytych czy źle ustawionych kół pasowych. Do charakterystycznych objawów awarii paska zaliczymy:

• • • Piski – samoistne lub przy dodawaniu gazu — wynikają z rozciągnięcia paska, jego złego napięcia lub uszkodzenia łożysk napinaczy i alternatora;
    • Szumy – świadczące o uszkodzeniu łożysk lub rolek prowadzących, a w konsekwencji złym ułożeniu i naciągu paska;
    • Metaliczny szum – wynikający z zanieczyszczenia paska lub zużycia kół pasowych;
    • Nieregularne stuki i uderzenia – alarmujące częściowe rozerwanie paska lub jego spore poluzowanie.

Trzeba zaznaczyć, że piski nie zawsze wynikają z uszkodzenia paska czy jego osprzętu. Często zdarza się, że wymieniony na nowy wraz z całym swoim osprzętem po prostu piszczy. Można wtedy bez problemu poratować się preparatem takim jak K2 Belt Dressing, który nada paskowi odpowiedniej przyczepności. Pod żadnym pozorem nie należy smarować paska żadnym smarem, gdyż straci on przyczepność do koła pasowego i po prostu przestanie spełniać swoje zadanie.
Najpoważniejszą awarią paska jest oczywiście jego całkowite rozerwanie. Jeśli pasek ten napędza pompę wody, konieczne jest natychmiastowe zatrzymanie pojazdu, gdyż kontynuowanie jazdy w tym wypadku doprowadzi do przegrzania silnika, a w konsekwencji jego uszkodzenia. Jeśli pasek ten nie napędza pompy wody, a np. jedynie alternator, możemy przez chwilę kontynuować jazdę przy maksymalnym ograniczeniu zużycia prądu pozostałego w akumulatorze, do momentu przemieszczenia się na najbliższy parking lub do serwisu. To, czym zastąpić pasek klinowy w wypadku awarii, zapewne powiedzą wam wasi dziadkowie czy ojcowie. Niestety słuchając ich rady trzeba pamiętać o tym, że legendarna pończocha w nowoczesnych pojazdach nie zda już egzaminu. Obecnie stosowane są najczęściej paski wieloklinowe napędzające kilka podzespołów jednocześnie, dlatego też niezbędny będzie zakup odpowiedniego paska. Jak dobrać odpowiedni pasek klinowy? Wystarczy, że w serwisie lub sklepie podamy podstawowe dane auta takie jak: marka, model, silnik i ewentualne wyposażenie dodatkowe (np. klimatyzacja), a sprzedawca czy serwisant dobierze dla nas odpowiedni pasek. Mam nadzieję, że powyższy punkt pozwolił nam odpowiedzieć na pytania: dlaczego pasek klinowy piszczy? Czym smarować pasek? Czy można jechać z zerwanym paskiem klinowym? Czym zastąpić pasek klinowy?

4. Wymiana paska klinowego - Jak wymienić? Jak założyć? Ile kosztuje? 

Należy zacząć od tego, że wymiana paska klinowego nie należy do najdroższych usług serwisowych, dlatego też warto zlecić ją wyspecjalizowanemu zakładowi, tym bardziej że specjalista na pewno będzie dysponował odpowiednimi narzędziami do podjęcia tej operacji, a także w sposób prawidłowy sprawdzi on naciąg paska po jego założeniu. Przy dobrym dostępie do tego podzespołu, cena jego wymiany może wynieść do 50 zł. Niestety, cena ta wzrasta wraz z pojawiającymi się utrudnieniami lub koniecznością demontażu innych elementów - i warto o tym pamiętać.

Pasek klinowy z prostym dostępem - silnik VW Garbus - źródło: https://pixabay.com/

Jeśli czujemy się na siłach, oczywiście możemy spróbować samodzielnie wymienić pasek w naszym pojeździe. Wymiana ogranicza się bowiem do: 

• • • zdemontowania obudowy paska;
    • poluzowania lub zdemontowania napinacza (ew. alternatora);
    • usunięciu starego paska;
    • kontroli osprzętu paska (łożysk, kół pasowych itp.);
    • zamontowaniu nowego paska i kontroli jego napięcia;
    • montażu obudowy; 

Trzeba jednak zaznaczyć, że powyższy opis tyczy się najprostszych tego typu układów z łatwym dostępem. Jaki pasek klinowy wybrać? Warto zainteresować się paskami napędowymi cenionych i uznanych producentów takich jak: 

• • • Contitech;
    • Bosch;
    • SKF;
    • Dayco;

bowiem ich produkty, a w tym przypadku paski napędowe, często stosowane są na pierwszy montaż do nowych modeli samochodów.

A jak często wy wymieniacie paski klinowe/wieloklinowe w waszych pojazdach? Sprawdzacie regularnie ich stan? Czy udało wam się zastąpić je czymś innym w trakcie awarii? Piszcie w komentarzach!